Sobolew

Sobolew – jego początki sięgają XV wieku.  Założycielem Sobolewa był Andrzej Ciołek  Kazał on wyciąć część puszczy i założyć nową wieś.  Pochodzenie nazwy miejscowości jest według jednej z wersji legendarne. Rzekomo wokół rozciągały się niegdyś olbrzymie lasy, w których żyło mnóstwo soboli. W poł. XV w. Sobolew należał do parafii Kochów. Wieś płaciła dziesięcinę biskupstwu krakowskiemu. W 1569 r. nadal była to własność rodu Ciołków, ale już w parafii Maciejowice. Od 1871 r. istniała tutaj szkoła. Rozwój miejscowości nabrał dynamiki po przeprowadzeniu linii kolejowej w 1877 r. Skorzystał na tym także właściciel majątku. Teren wokół stacji należał do folwarku. Jego właściciel rozparcelował grunty na działki budowlane. Powstałe osiedle nazwano początkowo Sobolew-Place i pod taką nazwą funkcjonowało jeszcze w dokumentach urzędowych w XIX w. Na pocz. XX w. majątek należał do Łaskich. Po jego parcelacji resztówkę kupili przed I wojną światową Julia i Franciszek Świderscy. W 1944 r. w dworku stacjonował sztab radziecki. Z powodu dokonanych w tym czasie dewastacji budynek po wojnie rozebrano. W czasie okupacji niemiecka żandarmeria mieściła się w piętrowym budynku przy ul. Ogrodowej. Jak się wspomina, komendantem był niejaki Hartman, pozostali żandarmi nosili nazwiska Klinger i Werner. Czwartemu mieszkańcy Sobolewa nadali przydomek „Śpiący”. Mieszkańcy wsi jeździli po żywność do Zamościa, gdyż można było ją tam znacznie taniej kupić. Struktury Armii Krajowej tworzyli w Sobolewie, przybyli w październiku 1942 r. z Warszawy, Halina Ptakowska (nabór dziewcząt) i Jan Piekarski (werbunek mężczyzn). Zorganizowano m.in. jawny kurs sanitarny, na który zgłosiło się 30 dziewcząt. Szkolenie trwające ok. 6 miesięcy odbywało się w Ośrodku Zdrowia przy ul. Sądowej pod pozorem potrzeby ochrony przed tyfusem. W budynku poczty przeprowadzono tajny kurs łączności. Dla obu płci zorganizowano kurs obsługi broni w domu Kowalskich przy ul. Kościuszki. Niemcy uciekli z Sobolewa 23 lipca 1944 r. Władzę w miejscowości objęła Armia Krajowa, która wycofała się do lasu po wkroczeniu bolszewików. Rosjanie w sierpniu założyli w Sobolewie lazarety dla rannych w walkach nad Wisłą. Pracowały w nich kobiety, które ukończyły kurs sanitarny.  W czasie wojny w Sobolewie były magazyny broni, amunicji, piekarnia polowa, pralnia i kuchnia. Pod koniec wojny w Sobolewie było 10 szpitali. Ostatni raz Niemcy zbombardowali Sobolew 23 grudnia 1944 r. o godz. 13.40. Rosjanie zakładali na zapleczu frontu lotniska polowe.  Aresztowanych konspiratorów z okresu okupacji niemieckiej osadzano w prowizorycznym więzieniu w postaci dołów wykopanych w ziemi i pilnowanych przez uzbrojonych strażników.  Ziemianki były usytuowane w miejscu zwanym Piaski.  Jednym z aresztowanych i osadzonych w tym ziemnym więzieniu był Józef Zawadzki ps. „Wilk”, ur. w Sobolewie w 1920 r. W grudniu 1943 r. został mianowany przez Komendę Obwodu Garwolin Batalionów Chłopskich dowódcą Leśnego Oddziału Specjalnego. Pełnił tę funkcję do kwietnia 1944 r. O czasach wojennych przypominają dwa pomniki ustawione przed szkołą przy ul. Kościuszki. Oprócz wyżej wymienionych  pomników na rogu ul. Kościuszki i Dębowej spotkamy  pomnik przyrody.  Minąwszy kościół współczesny docieramy do zabytkowego drewnianego. Został on przebudowany w latach 1900 i 1916 z wcześniejszej kaplicy wzniesionej w 1708 lub 1781 r. kosztem Rozalii z Bętkowskich Grabowskiej. Parafię w Sobolewie erygowano w 1919 r. Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z wieków XVII i XVIII. Na uwagę zasługuje przede wszystkim nadnaturalnej wielkości korpus Chrystusa Ukrzyżowanego, późnogotycki, z 1. poł. XVI w. Niedaleko kościoła, przy skrzyżowaniu ul. Kościuszki i Kościelnej stoi kapliczka Chrystusa Frasobliwego z ok. poł. XIX w. W obrębie ogrodzenia świątyni znajduje się krzyż z 1905 r., wykuty z granitu. Stoi na wielkim głazie narzutowym. W zagłębieniu przy krzyżu zbiera się woda, której właściwości uważa się za lecznicze.

Kościuszki 40